Staatssecretaris Snel van Financiën stuurt de Eerste Kamer de memorie van antwoord op het pakket Belastingplan 2019.
Vragen betreffen onder meer het inkomensbeleid, de verkorting van de looptijd van de 30%-regeling, de forfaitaire bijtelling voor de ter beschikking gestelde fiets van de zaak en de werkkostenregeling.
1 Inkomensbeleid
Hoe kijkt het kabinet kijkt naar de verzilveringsproblematiek aan de onderkant van het inkomensgebouw en welke rol spelen toeslagen hierbij?
Er zijn belastingplichtigen die hun heffingskortingen niet geheel kunnen verzilveren doordat het bedrag dat zij aan belasting en premie volksverzekeringen verschuldigd zijn kleiner is dan het bedrag aan heffingskorting waar zij recht op hebben. Zij betalen dus ook geen inkomstenbelasting en premie volksverzekeringen. Dit is niet gemakkelijk op te lossen, omdat de belasting en premie volksverzekeringen niet lager kunnen zijn dan nul. Om deze reden worden andere instrumenten ingezet dan de heffingskortingen, zoals toeslagen. Het kabinet verhoogt bijvoorbeeld de zorgtoeslag voor paren en schaft de harde inkomensgrens in de huurtoeslag af.
Is een uitruil denkbaar van lagere heffingskortingen en lagere nominale tarieven?
Het verlagen van de heffingskortingen en tegelijkertijd verlagen van de schijftarieven is in theorie mogelijk. Het is moeilijker om via tarieven over een bepaald inkomenstraject arbeidsparticipatie te stimuleren, omdat bijvoorbeeld alle inkomens profiteren van een verlaging van het tarief van de eerste schijf.
Een verhoging van een heffingskorting echter kan specifiek gericht worden op een bepaald inkomenstraject. Uitgaande van de huidige budgettaire ruimte, zal het tegelijkertijd verlagen van heffingskortingen en tarieven het niet kunnen verzilveren van heffingskortingen niet volledig kunnen oplossen zonder dat dit leidt tot negatieve inkomenseffecten voor mensen met lagere inkomens.
Acht het kabinet het wenselijk dat het inkomstenbelastingtarief vanaf een inkomen van circa € 36.000 al bijna 50% bedraagt en dat de sterkste schouders niet het hoogste belastingtarief betalen omdat vanaf een inkomen van circa € 102.000 het inkomstenbelastingtarief 49,5% bedraagt?
Het tweeschijvenstelsel bestaat uit een gezamenlijk basistarief van 37,05% in 2021 voor het inkomen tot en met € 68.507 en een toptarief van 49,5% voor inkomens daarboven. Hierdoor nemen de besteedbare inkomens van belastingplichtigen met een inkomen in de huidige tweede, derde en vierde belastingschijf toe.
Daarnaast zijn er enkele inkomensafhankelijke heffingskortingen gericht op met name lage en middeninkomens. Zo zorgt de verhoging van de algemene heffingskorting ervoor dat ook huishoudens met een laag inkomen meeprofiteren. Doordat deze heffingskortingen opbouw- en/of afbouwtrajecten kennen, is de marginale belasting- en premiedruk niet altijd gelijk aan het marginale (gecombineerde) schijftarief. De gemiddelde belasting- en premiedruk neemt echter wel toe naarmate het inkomen hoger wordt.
Marginale druk
Een van de doelstellingen van het kabinet is meer werken lonender maken. Vooral de marginale belasting- en premiedruk van inkomens tussen € 20.000 en ruim € 35.000 daalt. Voor de mensen in deze groep is dit extra belangrijk, omdat zij door een hoger inkomen soms aanzienlijk minder toeslagen ontvangen en meer werken in de huidige situatie voor hen nog te weinig lonend is.
De staatssecretaris gaat met de minister van Sociale Zaken onderzoeken welke mogelijkheden er op de lange termijn zijn om de nog resterende pijnpunten in de marginale druk – bijvoorbeeld voor eenverdieners – te beperken. Het is de bedoeling dat dit onderzoek in het voorjaar van 2019 naar de Tweede Kamer wordt verzonden.
2 Looptijd 30%-regeling
Om de effectiviteit van de 30%-regeling te vergroten, is voorgesteld om de maximale looptijd van deze regeling met drie jaar te verkorten. In het kader van het heroverwegingspakket heeft het kabinet alsnog overgangsrecht voorgesteld voor de groep waarvoor de regeling als gevolg van deze verkorting in 2019 of 2020 zou eindigen.
Met de voorstellen vervalt het huidige overgangsrecht voor de in 2011 ingekomen werknemers. Daarbij is niet relevant of op de door de Belastingdienst gegeven beschikking een voorbehoud staat voor toekomstige wijzigingen in wet- en regelgeving. De afwezigheid van een dergelijk voorbehoud betekent namelijk niet dat is toegezegd dat de op basis van de destijds geldende wetgeving vermelde termijn niet zal wijzigen. Het is immers algemeen bekend dat belastingwetten kunnen wijzigen. Belanghebbenden mogen er daarom niet op vertrouwen dat de beschikking ook na een wetswijziging onverkort zal blijven gelden.
Overgangsrecht tot 2021
Het voorgestelde overgangsrecht geldt voor alle ingekomen werknemers voor wie de looptijd van de 30%-regeling door de voorgestelde verkorting zou eindigen in de periode van 1 januari 2019 tot en met 31 december 2020. Een uitzondering hierop is niet voorzien.
Voor de in 2011 ingekomen werknemers gaat daarom gelden dat de 30%-regeling kan worden toegepast tot en met 31 december 2020, uiteraard voor zover de oorspronkelijke looptijd nog niet is verstreken. De verkorting van de looptijd voor deze groep is door het voorgestelde overgangsrecht dus niet maximaal twee jaar en elf maanden, maar maximaal elf maanden. Deze groep heeft dus maximaal profijt van het voorgestelde overgangsrecht.
Juridisch houdbaar
Het kabinet acht het juridisch houdbaar om de looptijd van de 30%-regeling voor bestaande gevallen te verkorten. Dit geldt zowel in de situatie zonder overgangsrecht als met het voorgestelde overgangsrecht. Door dit overgangsrecht hebben alle bestaande gevallen op zijn minst tot en met 31 december 2020 de tijd om te anticiperen op de verkorting van de looptijd.
Sectoren
Uit de tabel blijkt dat er in vergelijking tot de Nederlandse beroepsbevolking relatief veel gebruikers van de 30%-regeling werkzaam zijn in de academische sector en de ICT-sector. Of deze verdeling ook representatief is voor de werknemers waarvoor de 30%-regeling langer dan vijf jaar wordt toegepast, is niet onderzocht.
Hogere doelmatigheid
In het evaluatierapport staat dat het inperken van de looptijd van de 30%-regeling voor ingekomen werknemers naar verwachting zorgt voor een hogere doelmatigheid terwijl de doeltreffendheid nauwelijks wordt beperkt. Om dit te bepalen heeft het onderzoeksbureau gekeken naar de doelen van de 30%-regeling, waaronder “een bijdrage leveren aan het aantrekkelijk en competitief houden van het Nederlandse vestigingsklimaat”. Het mogelijke effect van het verkorten van de looptijd op het vestigingsklimaat is op deze manier meegewogen bij het nemen van de maatregel. Het effect van het inkorten van de looptijd op kennis en innovatie is niet onderzocht.
3 Bijtelling fiets
Waarom is voor het ter beschikking stellen van een fiets van de zaak een uitvoeringstechnisch ingewikkelde, forfaitaire waardering van het privévoordeel nodig, terwijl de opbrengsten te verwaarlozen zijn en wetende dat hiervoor in België niet wordt bijgeteld?
De nu geldende fiscale regels om de waarde te bepalen van het privévoordeel van een ter beschikking gestelde fiets van de zaak worden in de praktijk als belemmering ervaren om een fiets ter beschikking te stellen.
Op dit moment zijn in de fiscale wetgeving immers geen specifieke bepalingen opgenomen over de wijze waarop de waarde van dat privévoordeel moet worden bepaald. Zonder dergelijke bepalingen is het vaststellen van de waarde van dat privévoordeel ingewikkeld en leidt het tot hoge administratieve lasten.
Minder complex
De voorgestelde forfaitaire bijtellingsregeling is juist minder complex dan de huidige fiscale regels, doordat slechts een vast percentage van de nieuwwaarde van de fiets bij het inkomen wordt geteld. De regeling draagt in die zin bij aan de beoogde complexiteitsreductie voor zowel de Belastingdienst als het bedrijfsleven.
7% bijtelling
De huidige regeling resulteert in een privévoordeel (loon in natura) dat gemiddeld uitkomt op 7% van de waarde van de fiets per jaar. De voorgestelde forfaitaire regeling sluit daar (budgetneutraal) bij aan, zodat voor de gemiddelde gebruiker de jaarlijkse bijtelling op grond van het forfait overeenkomt met de huidige waardering van het privévoordeel. Dat betekent dat de voorgestelde maatregel niet leidt tot extra budgettaire opbrengsten of lasten.
Een bijtellingspercentage van 0%, zoals in België, heeft niet te verwaarlozen budgettaire gevolgen. Verder leidt een bijtellingspercentage van 0% per saldo niet tot minder uitvoeringskosten.
4 Werkkostenregeling
Gevraagd wordt wat het kabinet van de suggestie van de heer Van Ruiten in zijn column in Vakstudie Nieuws vindt om de gerichte vrijstellingen naar artikel 11 Wet LB 1964 (Tot het loon behoren niet: …) te verplaatsen.
Column
“In de kabinetsreactie op de evaluatie van de werkkostenregeling staat dat de verplichting tot aanwijzing van vergoedingen en verstrekkingen waarvoor een gerichte vrijstelling geldt, enkel een onnodige, administratieve last is. Die verplichting kan volgens het kabinet worden geschrapt. In het Belastingplan 2019 is hierover echter niets opgenomen, terwijl de oplossing reuze eenvoudig is. Gerichte vrijstellingen zijn correcties op het loon en horen daarom thuis in art. 11 Wet LB 1964, net zoals vóór de WKR het geval was met de vrije vergoedingen en verstrekkingen. Dan blijft de wetgever neutraal en is er adequate rechtsbescherming: zowel werknemers als werkgevers kunnen bezwaar maken tegen de inhouding respectievelijk de afdracht, al naar gelang wie de fiscaal belanghebbende is.”
Knelpunt
De verplichte aanwijzing, die volgt uit de huidige wetssystematiek, leidt volgens Kamerleden tot een onnodige administratieve verplichting en wordt, vooral bij een beroep van werknemers op zogenoemde Opleidings- & Ontwikkelingsfondsen (O&O-fondsen), als knelpunt ervaren.
De vrije ruimte en de gerichte vrijstellingen gelden uitsluitend voor loonbestanddelen die eerst door de werkgever als eindheffingsbestanddeel zijn aangewezen. In de evaluatie van de WKR en ook in de kabinetsreactie daarop is dit als knelpunt benoemd. Op dit moment worden, zoals aangegeven in deze reactie, gesprekken gevoerd met het bedrijfsleven om na te gaan voor welke aanpassingen in de WKR draagvlak bestaat.
Bijlage 1. Memorie van antwoord pakket Belastingplan 2019
Zie ook Belastingplan 2019 – 30%-regeling, elektrische auto, fiets, vrijwilligers
Zie ook Prinsjesdag 2018: looptijd 30%-regeling, fiets van de zaak, WKR