Hoeveel kost een verhoging van 0,1%-punt van de vrije ruimte in de werkkostenregeling? Deze vraag beantwoordt staatssecretaris Snel van Financiën naar aanleiding van de brief Fiscale beleidsagenda. Hoe staat het kabinet tegenover een verhoging van de vrije ruimte? Wat blijkt uit de evaluatie van de werkkostenregeling?
De werkkostenregeling (WKR) bestaat uit een aantal gerichte vrijstellingen, nihilwaarderingen, waarderingsforfaits en een vrije ruimte (1,2% van de fiscale loonsom; tot 1 januari 2015: 1,5%).
Voor zover de waarde van beloningselementen die in de vrije ruimte worden ondergebracht meer bedraagt dan de omvang van de vrije ruimte, is de werkgever een eindheffing van 80% verschuldigd.
In de periode 2011 tot en met 2015 zijn een aantal wijzigingen doorgevoerd in de WKR. De algemene lijn daarbij is dat gerichte vrijstellingen werden toegevoegd, waarbij als dekking de vrije ruimte werd verkleind.
Totale budgettaire derving van werkkostenregeling?
Het gebruik van de gerichte vrijstellingen, nihilwaarderingen en vrije ruimte hoeft niet te worden aangegeven bij de loonaangifte. Er kan daarom geen actueel realisatiecijfer worden gegeven van het totale budgettaire belang, aldus de staatssecretaris.
Een verhoging van de vrije ruimte met 0,1 procentpunt leidt naar schatting tot een budgettaire derving van € 92 miljoen in 2019. Deze inschatting is gebaseerd op de totale loonsom en de ontvangsten aan eindheffing. Dit is geen vaste sleutel: bij grotere wijzigingen van de hoogte van de vrije ruimte, moet een nieuwe berekening gemaakt worden.
Evaluatie werkkostenregeling
Bij de evaluatie van de werkkostenregeling noemt 6,5 procent van alle werkgevers de vrije ruimte van 1,2% te laag of de 80%-heffing te hoog.
De invoering van de WKR heeft ertoe geleid dat 14% van de werkgevers veranderingen heeft doorgevoerd in de vergoedingen en verstrekkingen. Bij de bedrijven met 250 en meer is dat zelfs de helft.
De aanpassingen in de vergoedingen en verstrekkingen betroffen grotendeels een inperking. Meer dan de helft van de bedrijven heeft vergoedingen en verstrekkingen afgeschaft of versoberd.
Bij de inperkingen is het afschaffen of inperken van fietsregelingen veruit het meest genoemd. Vervolgens worden veel genoemd: feesten/uitjes/etentjes, onkostenvergoedingen en representatiekosten, reis- en parkeerkosten, kerstpakketten, fitness, telefoonkosten en maaltijden/lunches.
Is de vrije ruimte voldoende?
Over het algemeen blijven werkgevers binnen de vrije ruimte. Veelal hebben ze nog enige ruimte over. Circa 5% van de bedrijven geeft aan de vrije ruimte te overschrijden. Bij grotere bedrijven is het percentage bedrijven dat de vrije ruimte overschrijdt hoger dan bij de kleinere bedrijven. Bij de redenen van de overschrijding worden personeelsfeesten het meest genoemd.
In het onderzoek wordt op basis van de aangiften loonbelasting over 2015 en 2016 vastgesteld dat 3-4% van de bedrijven eindheffing moet betalen door overschrijding van de vrije ruimte.
Overschrijding vrije ruimte
Bij bedrijven met een overschrijding bedraagt volgens de evaluatie de overschrijding gemiddeld 0,4% van de loonsom. Bij de kleinste bedrijven (1-5 werknemers) met een overschrijding ligt die gemiddelde overschrijding iets boven 1%. De gemiddelde eindheffing in 2016 bedraagt bij kleine bedrijven € 803, terwijl de mediaan in deze groep € 280 is. Iets minder dan de helft van de bedrijven die in 2015 eindheffing betaalden, betaalde ook in 2016 eindheffing.
Werkgevers, intermediairs en medewerkers van de Belastingdienst geven aan dat overschrijdingen van de vrije ruimte met name door personeelsfeesten en bedrijfsjubilea worden veroorzaakt.
Financieel voordeliger dan oude systeem
Het kabinet concludeert dat de WKR over het algemeen financieel voordeliger is voor de werkgever dan het oude systeem. In de enquête geeft 6-10% van de bedrijven aan dat ze meer zijn gaan betalen. Van de kleinste bedrijven geeft 2% aan minder te zijn gaan betalen, terwijl dit van de grootste bedrijven 19% is. Met name de grote bedrijven lijken dus meer financiële ruimte te hebben gekregen, terwijl grote bedrijven vaker dan kleine bedrijven eindheffing betalen.
Op basis van het lage percentage bedrijven dat de vrije ruimte overschrijdt, concludeert het kabinet dat de verhouding met de gerichte vrijstellingen en nihilwaarderingen voor het overgrote deel voldoet. De afgedragen loonbelasting voor vergoedingen en verstrekkingen is per saldo eerder afgenomen dan toegenomen, hoewel dit per bedrijf verschilt.
Kabinet: geen budgettaire verruiming
Op basis van de evaluatie werkkostenregeling blijkt dat veruit de meeste werkgevers geen eindheffing WKR hoeven te betalen. Het kabinet ziet daarom geen aanleiding om de regeling budgettair te verruimen.
Dat betekent dat een eventuele toename van de gerichte vrijstellingen zal moeten worden gecompenseerd met een verkleining van de vrije ruimte. In dat geval gaan sommige werkgevers erop vooruit en andere erop achteruit.
Het onderzoeksrapport stelt dan ook: “De bereidheid om meer gerichte vrijstellingen te hanteren tegen een kleinere vrije ruimte hangt sterk af van de gerichte vrijstelling waar het om gaat en met welk percentage de vrije ruimte wordt ingeperkt. Dat kan voor elk bedrijf verschillen.”
Daarnaast leiden extra gerichte vrijstellingen tot hogere administratieve lasten. Het kabinet concludeert dan ook dat het zeer terughoudend moet omgaan met verzoeken tot uitbreiding van het aantal gerichte vrijstellingen.
Beantwoording Kamervragen n.a.v. fiscale beleidsagenda
Zie ook Evaluatie werkkostenregeling – kabinet wil alleen kleine wijzigingen