Er zijn werkgevers die medewerkers zonder test- of vaccinbewijs niet toe willen laten op de werkvloer. Zij willen een coronacheck kunnen doen. Dan zijn de risico’s lager en het voorkomt discussies. Intussen werkt het kabinet ook aan een wetsvoorstel waarbij dit mogelijk wordt. Maar is dat een oplossing? In dit artikel vatten we de visie van bedrijfsarts Jaap Maas samen.

De basis is de RI&E

Jaap Maas stelt op TBV-online dat werkgevers eerst terug moeten gaan naar stap 1: de Risico-Inventarisatie en -Evaluatie (RI&E). We weten al heel lang dat meer dan de helft van de werkgevers die niet heeft. En in de RI&E’s die er wel zijn, ontbreekt het thema biologische agentia vaak. En dat is heel jammer, want de RI&E is juist zo belangrijk hier.

OR en preventiemedewerker hebben een rol

Voor een RI&E is namelijk instemmingsrecht nodig van de ondernemingsraad (OR). Daarmee kan een bedrijf rekening houden met de lokale situatie en het geeft handvatten om met elkaar in gesprek te gaan over Corona. Als er geen OR is heeft de preventiemedewerker een rol.

Risicolopers en risicovormers

Een werkgever is verantwoordelijk voor gezonde en veilige arbeidsomstandigheden voor zijn werknemer. Hij moet zijn werknemers onder meer te beschermen tegen de mogelijke gevolgen van blootstelling aan een biologisch agens.

Lees ook: UPDATE! Testen en vaccineren – dit moeten werkgevers weten

Hiervoor heeft de werkgever verschillende maatregelen tot zijn beschikking. Eén van die maatregelen is vaccinatie. Maar het doel van vaccinatie van werknemers is niet alleen de werknemer zelf te beschermen (de werknemer als risicoloper). Maar ook de bescherming van (kwetsbare) derden door de werknemer speelt daarbij een rol (de werknemer als risicovormer). De werkgever is immers verantwoordelijk voor veilige arbeidsomstandigheden voor werknemers én voor de bescherming van bijvoorbeeld kwetsbare patiënten. Er zijn verschillende overwegingen die een rol spelen bij de afweging wel of niet vaccineren.

Criteria voor vaccinatie

Maas verwijst daarvoor naar het gezondheidsraad-advies Werknemers en infectieziekten – Criteria voor vaccinatie. Volgens hem kan aan de hand van die richtlijn een discussie plaatsvinden tussen werkgever, personeelsvertegenwoordiging, de bedrijfsarts en arbo-kerndeskundige over wat passend is in bepaalde omstandigheden.

Lees ook: Alles over de vaccinatieverklaring en het ‘coronatoegangsbewijs‘

Als we dat advies bekijken staat daar bijvoorbeeld in dat als een werknemer zich niet wil laten vaccineren, de nadruk komt te liggen op alternatieve maatregelen, zoals persoonlijke beschermingsmiddelen. En als de werknemer door blootstelling kans loopt op een ernstige ziekte, moet de werkgever dat voorkomen door bijvoorbeeld in overleg te zoeken naar vervangende werkzaamheden.

Problemen met privacy

Verder vindt Maas dat er een fundamentele discussie moet komen over privacy en hoe de AVG zich verhoudt tot de wetgeving voor veilig werken. Want werkgevers moeten arbobeleid kunnen maken en daarvoor hebben zij informatie over de vaccinatiegraad van werknemers nodig en dat kan nu niet.

Lees ook: Advies bedrijfsarts leidend bij RIV-toets – meer informatie

Bedrijfsarts kan proactief zijn

Maas vindt dat de bedrijfsarts hierbij een grote rol heeft. Op basis van een RI&E kan hij samen met de OR kijken hoe werk aangepast kan worden om risico’s te verkleinen. Volgens hem is een QR-code bij de voordeur nu een groot afbreukrisico en niet nodig. Werknemers die zich niet willen laten vaccineren, zullen zich ziekmelden en dan komen ze bij de bedrijfsarts. Maar die bedrijfsarts zou een veel proactievere moeten hebben in de praktijk.

Iedereen kan aan het werk blijven

Gevaccineerde én ongevaccineerde werknemers kunnen aan het werk blijven, zegt Maas. Werknemers die niet in de zorg werken kunnen thuis werken en digitaal vergaderen. Samen kunnen werkgever en werknemers tijdsvakken maken waarin verschillende groepen naar de werkvloer komen.

Wat lang niet iedereen weet

Verder weet lang niet iedereen dat medewerkers die zich niet willen of kunnen laten vaccineren, het open spreekuur van de bedrijfsarts kunnen bezoeken. Samen kunnen zij de vaccinatiestatus van de werknemer bespreken. De bedrijfsarts kan dan meedenken over mogelijke aanpassingen aan het werk.