Nederland heeft met 34 landen buiten de Europese Unie (EU), Europese Economische Ruimte (EER) en Zwitserland een bilateraal socialezekerheidsverdrag gesloten. De verdragen verschillen qua vorm en inhoud. Als gevolg van gewijzigde socialezekerheidswetgeving in Nederland moeten 22 verdragen worden aangepast. Om de verdragen in overeenstemming te brengen met deze wetgeving heeft Nederland de afgelopen jaren met een deel van deze verdragslanden onderhandelingen gevoerd of is deze gestart.

Het kabinet is van mening dat een verdrag moet kunnen worden aangepast bij veranderingen in het stelsel van sociale zekerheid van een van de verdragspartijen.

Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid

De Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid is op 1 juli 2012 in werking getreden.

Met het woonlandbeginsel wordt de hoogte van kinderbijslag en kindgebonden budget, nabestaandenuitkeringen en WGA-vervolguitkeringen afgestemd op het kostenniveau van het land waar de gerechtigde (of het kind) woont.

Het is van belang dat geëxporteerde uitkeringen aansluiten bij het doel dat met de uitkering wordt nagestreefd, waar het gaat om uitkeringen die voorzien in een bijdrage in specifieke kosten of uitkeringen die gerelateerd zijn aan het sociaal minimum in Nederland.

Nederlandse uitkeringen die in andere landen worden verstrekt, moeten naar lokale maatstaven bezien, niet uit de pas lopen.

De Wet woonlandbeginsel in de sociale zekerheid vergt aanpassing van verdragen met 15 landen: Australië, Bosnië, Canada (Quebec), Chili, India, Israël, Kosovo, Macedonië, Marokko, Montenegro, Nieuw-Zeeland, Quebec, Servië, Suriname en Zuid-Korea.

Wijzigen bilaterale socialezekerheidsverdragen

Inzet van het kabinet is om de bestaande bilaterale socialezekerheidverdragen in lijn te brengen met het nationale beleidskader. Deze inzet richt zich met name op het in lijn brengen van de verdragen met het oog op het beëindigen van de export van kinderbijslag en kindgebonden budget buiten de EU, EER en Zwitserland en de toepassing van het woonlandbeginsel in de sociale zekerheid.

Zorgverzekeringswet

Negen bilaterale socialezekerheidsverdragen zien ook op de ziektekostenverzekeringen (Zorgverzekeringswet (Zvw) en Wet langdurige zorg (Wlz)). Dit betreft de landen Bosnië-Herzegovina, Kaapverdië, Kosovo, Marokko, Macedonië, Montenegro, Servië, Tunesië en Turkije.

In deze verdragen moeten de gevolgen van de invoering van de Zorgverzekeringswet in 2006 voor de aanspraken op zorg voor in verdragslanden wonende Zvw-verzekerden (in Nederland werkende werknemers en zelfstandigen) en verdragsgerechtigden (niet-verzekerde gezinsleden van werkenden en niet-verzekerde rechthebbenden op een Nederlands pensioen en hun gezinsleden) nog in lijn gebracht te worden met artikel 69 Zvw.

Deze wetsbepaling regelt in nationale verzekeringswetgeving aan welke regels betrokkenen zich moeten houden willen zij op grond van internationale regelgeving (Verordening en verdragen) aanspraak kunnen maken op medische zorg in hun woonland, ten laste van het Zorgverzekeringsfonds en het Fonds langdurige zorg. Deze spelregels moeten ook in de verdragen worden opgenomen om betrokkenen in de gelegenheid te stellen kennis te kunnen nemen van hun rechten en de daarmee samenhangende verplichtingen en sancties.

Het wijzigen van een verdrag duurt doorgaans enkele jaren

Nieuwe bilaterale socialezekerheidsverdragen

Het kabinet is terughoudend met het sluiten van nieuwe bilaterale socialezekerheidsvedragen. Nieuwe verdragen worden in principe alleen nog gesloten wanneer daar een economisch belang aan ten grondslag ligt of wanneer er specifieke wensen vanuit een meerderheid van het parlement worden geuit. Zo is onlangs met China een verdrag gesloten ter voorkoming van dubbele premieafdracht op het terrein van sociale zekerheid voor gedetacheerde werknemers (expats).

Nieuw socialezekerheidsverdrag met China

Overzicht bilaterale socialezekerheidsverdragen buiten EU, EER en Zwitserland:

Argentinië
Australië
Belize
Bosnië-Herzegovina
Canada (Québec)
Chili
Ecuador
Egypte
Filippijnen
Hongkong
India
Indonesië
Israël
Japan
Jordanië
Kaapverdië
Kosovo
Macedonië
Marokko
Monaco
Montenegro
Nieuw-Zeeland
Pakistan
Panama
Paraguay
Servië
Suriname
Thailand
Tunesië
Turkije
Uruguay
Verenigde Staten (Maagdeneilanden, Porto Rico, Guam, Samoa)
Zuid-Afrika
Zuid-Korea

Kamerbrief internationaal verdragsbeleid sociale zekerheid