Dit jaar zal in het teken staan van de vaccinaties tegen het coronavirus. Pas tegen het einde van 2021 zal iedereen die dat wil ook gevaccineerd zijn. Het kabinet gaat nu uit van september/oktober. Dat betekent dat een deel van de werknemers rond de zomervakantie nog niet zal zijn ingeënt tegen corona. Daarnaast komt er een periode waar een deel van uw werknemers wel is ingeënt en een ander deel niet. Ook zijn er mogelijk werknemers die niet gevaccineerd kunnen of willen worden. In al deze gevallen is en blijft het de verantwoordelijkheid van de werkgever om een veilige werkomgeving te creëren voor alle werknemers. Hoe u dat doet leest u in dit artikel.

Lees ook: Geldt quarantaine ook voor gevaccineerde werknemers?

Testen?

Werkgevers mogen niet vragen naar de gezondheid van de werknemer en mogen ook geen gezondheidsgegevens verwerken. Dat betekent bijvoorbeeld dat werkgevers niet de temperatuur van hun werknemers mogen opnemen voordat zij toegang krijgen tot hun werkplek. Het is ook niet toegestaan om de werknemer te verplichten een negatieve coronatest (via een commerciële sneltest of normale test via de GGD) te laten overleggen. Zulke vragen mag alleen de bedrijfsarts stellen. Het zal u dan ook niet verbazen dat u ook niet mag vragen om een vaccinatiebewijs tegen het coronavirus. Het is overigens ook niet mogelijk om als bedrijf zelf een vaccinatieprogramma op te zetten. Het vaccin is niet te koop voor commerciële partijen. Alleen overheden kunnen het vaccin inkopen. De overheid bepaalt wie wanneer het vaccin krijgt. Zodra de werknemer aan de beurt is, ontvangt hij een uitnodiging.

Lees ook: Arbobesluit aangepast wegens corona

Verplicht vaccineren?

In Nederland is vaccineren altijd vrijwillig. Dit recht is vastgelegd in de grondwet: de onaantastbaarheid van het lichaam. Er bestaat vanuit de overheid geen verplichting tot vaccineren en ook de werkgever kan zijn werknemers niet verplichten zich te laten vaccineren. De vaccinatie is dus ook vrijwillig voor bijvoorbeeld zorgwerknemers, mensen met een niet-medisch contactberoep en mensen in de horeca. Het is volgens de AVG ook niet toegestaan om te vragen of de werknemer zich heeft laten vaccineren. Vraagt u het toch, dan is de werknemer niet verplicht om hier antwoord op te geven. Vertelt de werknemer u uit zichzelf dat hij zich heeft laten vaccineren? Dan mag u dit nergens vastleggen. Medische gegevens mogen niet worden verwerkt door werkgever, ook niet met toestemming van de werknemer.

Lees ook: Verplichte vaccinatie voor werknemers: waarom niet?

Ontslag of waarschuwing zonder vaccinatie?

Het is maar in heel zeldzame gevallen mogelijk om arbeidsrechtelijke gevolgen te geven aan het feit dat een werknemer zich niet wil laten vaccineren. Alleen als de werknemer zijn eigen werk niet meer kan uitoefenen of als hij een gevaar oplevert voor de gezondheid van collega’s of derden is zoiets mogelijk. En dan nog moet er eerst worden gekeken of de werknemer met aanpassingen toch het werk kan doen of anderen beschermd worden. De overheid zou bijvoorbeeld wettelijk kunnen vastleggen dat werken op een corona-afdeling alleen mag mét vaccinatie. Maar in dat geval kan de werknemer waarschijnlijk nog wel op een andere afdeling aan de slag. Dan is overplaatsing dus logischer. Kortom: het is vrijwel ondenkbaar dat een werknemer ontslagen kan en mag worden als hij zich niet laat vaccineren.

Lees ook: Ontslag na vakantie in oranje gebied

Samenwerking tussen wel- en niet gevaccineerden

De komende tijd zullen er steeds meer werknemers gevaccineerd worden. Maar er is een periode waarin bijvoorbeeld 60+’ers al wel zijn gevaccineerd en jongeren nog niet. Als werkgever hoeft u deze groepen niet te scheiden. De maatregelen die u nu neemt om de verspreiding van het virus tegen te gaan, zijn ook dan voldoende. Het is nog niet duidelijk of mensen die gevaccineerd zijn ook niet besmettelijk zijn. Het dragen van persoonlijke beschermingsmiddelen blijft dus ook voor gevaccineerde werknemers voorlopig verplicht.

Lees ook: Uitruil reiskosten tijdens corona

Vaccineren tijdens werktijd

Als de werkgever het belangrijk vindt dat de werknemers worden gevaccineerd, is het verstandig om daar zo veel mogelijk ruimte voor te bieden. Werkgevers mogen daarom best benadrukken dat zij het fijn zouden vinden als hun werknemers zich laten vaccineren. Het dringende verzoek mag alleen niet als dwingend worden ervaren. De overheid stelt voorlichtingsmateriaal ter beschikking dat werkgevers kunnen gebruiken. Daarnaast is het mogelijk om de reiskosten naar de vaccinatie-locatie te vergoeden en kunt u benadrukken dat de tijd die de werknemer kwijt is aan de vaccinatie onder calamiteitenverlof valt. Het is zelfs mogelijk om de tijd die de werknemer kwijt is aan het halen van de vaccinatie buiten reguliere werktijden toch aan te merken als werktijd.