Volgens de advocaat van de werknemer heeft nog niet eerder een rechter een werkgever gedwongen een slapend dienstverband te beëindigen, aldus het Dagblad van het Noorden.

De werkgever wilde het dienstverband in stand houden om te voorkomen dat hij een medisch specialist een transitievergoeding moet betalen. Het zogeheten Scheidsgerecht Gezondheidszorg, dat oordeelt over geschillen in de zorgsector, dwingt de werkgever een ontslagprocedure te starten en de ontslagvergoeding te betalen.

Wat is er aan de hand?

De werknemer is meer dan twee bijna drie jaar ziek en krijgt – na een door het UWV aan de stichting opgelegde verlengde verplichting tot doorbetaling van het loon – een IVA-uitkering. De man is definitief volledig arbeidsongeschikt.

De arbeidsovereenkomst tussen werkgever en werknemer is daarmee inhoudsloos geworden. De man kan de bedongen arbeid niet meer doen en de stichting hoeft niet langer loon te betalen. De werkgever heeft geen stappen ondernomen om de arbeidsovereenkomst te beëindigen door opzegging of ontbinding.

De partijen hebben wel gesprekken gevoerd over het beëindigen van de arbeidsovereenkomst met wederzijds goedvinden met betaling van de transitievergoeding. De stichting wilde dit uiteindelijk niet en is ook niet van plan de arbeidsovereenkomst op een andere manier te beëindigen. Het staat vast dat de stichting in geval van opzegging of ontbinding van de arbeidsovereenkomst een transitievergoeding van een kleine 145.000 euro moet betalen.

Slapend dienstverband

Dit geval staat volgens de rechter niet op zichzelf. Het is sinds de invoering van het nieuwe ontslagrecht een verschijnsel geworden dat werkgevers een arbeidsovereenkomst na twee jaar arbeidsongeschiktheid niet beëindigen om te voorkomen dat een verplichting tot betaling van de transitievergoeding ontstaat.

Reactie minister

De minister van Sociale Zaken heeft in 2015 in antwoord op Kamervragen onder meer verklaard:

“Als de enige reden voor het onbetaald in dienst houden van een werknemer is het niet willen betalen van een transitie vergoeding dan getuigt dat in mijn ogen niet van fatsoenlijk werkgeverschap.”

De minister wees er toen op dat de werknemer zelf naar de rechter kan gaan indien hij vindt dat de werkgever zijn verplichtingen niet nakomt en dat indien de rechter tot de conclusie komt dat sprake is van ernstig verwijtbaar handelen of nalaten van de werkgever aanspraak bestaat op de transitievergoeding.

Zie ook Antwoord op vragen over omzeilen transitievergoeding

Pogingen van werknemers om langs die weg ontbinding met een transitievergoeding van een dergelijke ‘slapende’ arbeidsovereenkomst te krijgen zijn in de rechtspraak gestrand. Zie bijvoorbeeld Hof Den Haag 14 oktober 2016 ECLI:NL:GHDHA:2016:3036.

Zie ook Werkgever mag slapend dienstverband in stand houden

Compensatie transitievergoeding

In de Wet compensatie transitievergoeding wordt geregeld dat de werkgever die wegens beëindiging van de arbeidsovereenkomst na twee jaar arbeidsongeschiktheid door ontbinding, opzegging of met wederzijds goedvinden een transitievergoeding heeft betaald, daarvoor volledig wordt gecompenseerd door het UWV vanuit het Werkloosheidsfonds.

De Wet geeft ook aanspraak op compensatie van transitievergoedingen die (sinds 2015) zijn betaald vóór de inwerkingtreding van de wet mits het verzoek om compensatie binnen bepaalde tijd na inwerkingtreding wordt ingediend.

Memorie van toelichting

Uit de memorie van toelichting blijkt dat de gedachte achter de regeling is dat werkgevers het vaak als onbillijk ervaren dat zij na twee jaar doorbetaling van loon ook nog een transitievergoeding moeten betalen.

Hoewel dat in de memorie van toelichting zelf niet met zoveel woorden is terug te vinden moet worden aangenomen dat de regeling bedoeld is om het laten voortbestaan van een ‘slapende’ arbeidsovereenkomst na twee jaar arbeidsongeschiktheid om te voorkomen dat een transitievergoeding moet worden betaald, tegen te gaan.

Goed werkgeverschap

In het licht van dit een ander moet worden aangenomen dat de werkgever op grond van goed werkgeverschap onder omstandigheden verplicht kan zijn om tot beëindiging van de slapende arbeidsovereenkomst over te gaan en, zo hij die verplichting niet nakomt, daartoe kan worden veroordeeld. Voor dat laatste bestaat in de bijzondere omstandigheden van dit geval grond. Eiser is ernstig ziek. Het is aannemelijk dat hij nog maar kort heeft te leven, mogelijk slechts enkele maanden. De stichting heeft geen enkel belang bij het laten voortduren van de arbeidsovereenkomst behalve het voorkomen dat zij een transitievergoeding moet betalen.

Nog niet in werking getreden

De stichting heeft zich erop beroepen dat nog niet zeker is dat zij een vergoeding zal krijgen voor de betaalde transitievergoeding omdat de Wet compensatie transitievergoeding nog niet in werking is getreden. Dat laatste is op zichzelf juist. Er moet nog een koninklijk besluit worden genomen waarin de datum van inwerkingtreding wordt bepaald. De overheid laat er geen misverstand over bestaan dat die datum 1 april 2020 zal zijn. Ondertussen heeft de regeling al wel kracht van wet want deze is door de Eerste en Tweede Kamer aangenomen en in het Staatsblad geplaatst. De kans dat de wet in het geheel niet in werking zal treden, is bijzonder klein.

Zie Compensatie transitievergoeding bij ontslag na ziekte

Afgezien van het voorgaande heeft de stichting geen enkele goede reden kunnen aanvoeren waarom zij niet tot beëindiging wenst over te gaan.

Geen vergoeding bij overlijden

Duidelijk is in ieder geval dat door stilzitten van de stichting de tijd op korte termijn zijn werk zal doen. Door de dood van eiser eindigt de arbeidsovereenkomst en is geen transitievergoeding verschuldigd. Dat maakt omgekeerd dat eiser een dringend spoedeisend belang heeft om nog voor zijn overlijden de arbeidsovereenkomst beëindigd te krijgen om zijn aanspraak op een transitievergoeding geldend te kunnen maken.

Dat eiser bij uitbetaling van de transitievergoeding daarvan niet lang zelf profijt zal hebben, doet niet af aan het uitgangspunt dat ook de blijvend arbeidsongeschikte werknemer wiens dienstverband na twee jaar wordt beëindigd recht heeft op een transitievergoeding.

Wat beslist de rechter?

De werkgever moet binnen twee werkdagen na het vonnis een verzoek indienen bij het UWV om de arbeidsovereenkomst met eiser wegens langdurige arbeidsongeschiktheid op te zeggen onder toezegging van een transitievergoeding voor 144.659 euro. Als de werkgever dat niet doet, volgt er een dwangsom van 5.000 euro voor ieder dag dat de werkgever nalaat aan de inhoud van dit vonnis te voldoen met een maximum van 150.000 euro.

Uitspraak Scheidsgerecht Gezondheidszorg, 27 december 2018, KG 18/24